ΟΣΤΟ – ΜΑΧΙΟΝ
Συμμετέχουν:
Μουσική: Φίλιππος Περιστέρης
Αφηγείται: Λάμπρος Τσάγκας
Γιούλη Περιστέρη, Μπέττυ Περιστέρη (κατασκευή, ζωγραφική, αφηγήσεις)
Το ΟΣΤΟ–ΜΑΧΙΟΝ ετυμολογικά και εννοιολογικά αναφέρεται στην πραγματεία «Οστομάχιον» που ανευρέθηκε σε παλίμψηστο του 10ου αιώνα τον «Παλίμψηστο Κώδικα του Αρχιμήδη» (Codex C), τη μόνη σωζόμενη πηγή με αποσπάσματα πραγματειών του. Το «Οστομάχιον» είναι γεωμετρικό – μαθηματικό πρόβλημα. Παραλλαγές συναντώνται σε παιχνίδια – γρίφους παγκοσμίως. Αποτελείται από 14 πολύγωνα που σχηματίζουν τετράγωνο. Ο Αρχιμήδης διερεύνησε μεταξύ άλλων τον αριθμό των πιθανών συνδυασμών των 14 πολυγώνων ώστε να ορίζουν τετράγωνο. «ΟΣΤΟ – ΜΑΧΙΟΝ» στην ελληνική γλώσσα σημαίνει τη μάχη των οστών και κατά μία έννοια, τη μάχη του σώματος ως ισοδύναμη της δυνατής νοητικής σκέψης. Με αναφορές στην «αρχιμήδεια δυναμική» αναδύεται το βαθύ εννοιολογικό υπόστρωμα της γλώσσας υποδηλώνοντας τη διάνοια και τη δυναμική ενός λαού για επαναστατικές πράξεις. Συγκυριακά η ανακάλυψη και η περιπετειώδης ιστορία του «Παλίμψηστου του Αρχιμήδη» συνδέεται με τον διαρκή αγώνα του ελληνικού κράτους για επαναπατρισμό απολεσθέντων θραυσμάτων της «γεωμετρημένης» πνευματικής – πολιτισμικής κληρονομιάς και μνήμης. Με έναυσμα το «οστομάχιον» επιχειρείται ανασύσταση του αστικού παλίμψηστου του Ναυπλίου από θραύσματα μνήμης. Το Ναυπλιον ως κυρίαρχος τόπος – πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους αποτελεί πυρήνα στρατηγικής και γεγονότων για την προεπαναστατική και μεταεπανεστατική Ελλάδα. Στη διαπλοκή του μύθου με το ιστορικό γεγονός εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων, το πολυμήχανο, επαναστατικό πνεύμα και σύνταξή του: Ο μυθικός Ναύπλιος και ο γιός του Παλαμίδης, ιδρυτές και άρχοντες της πόλης, εικάζεται ότι ήταν μεγάλοι εφευρέτες και οι πρώτοι ναυπηγοί. Ιστορικά η σημαντική γεωπολιτική θέση του από ξηράς και θάλασσας από την αρχαιότητα (τουλάχιστον), το μεσαίωνα, ως την οθωμανική αυτοκρατορία, το κατέστησε ιστορικά σημαντικό κέντρο στρατηγικής και πεδίο για συγκρούσεις, ειδικότερα κατά τη πολυετή διάρκεια του ελληνικού, απελευθερωτικού αγώνα. Μεταξύ άλλων η οικονομική- εμπορική σημαντικότητα της πόλης συνέβαλε στην ποικιλία στην πληθυσμικακή και πολιτισμική σύνθεση.
Η μεθοδολογία και η κατασκευή της εγκατάστασης στηρίζεται στη γεωμετρία του οστεομάχιου. Το τετράγωνο εκπροσωπεί έναν ναυπλιακό «κόσμο» που συγκροτείται σε χάρτη. Τα πολύγωνα εκπροσωπούν τα πιθανά θραύσματα (τρίγωνα- διακόσμους) που ανασύρονται αποσπασματικά από διαφορετικά τετράγωνα – κόσμους. Τα τετράγωνα ή θραύσματα-τρίγωνα τετραγώνου ανασύρονται από πραγματικές ή εννοιολογικές διαστρωματώσεις εντοπίζοντας στην επανάσταση. Χαράξεις, συμβολισμοί, τοπόσημα (πύλες, «τα 5 αδέρφια» κ.α.), εντοπίζονται πολυμορφικά στα θραύσματα – τρίγωνα παρακολουθώντας την αυστηρή γεωμετρία πιθανών συνδυασμών που δυνητικά ορίζουν νέο τετράγωνο ανασύστασης. Η πόλη (χάρτης – τετράγωνο) αποκαλύπτεται μετά από ξύσιμο του ανωστρώματος όπως αποκαλύπτεται ένα κείμενο, χρώμα, κτίριο, οικισμός, ιδέα, επανάσταση κάτω από άλλο(η) σε ένα κειμενικό, επιτοίχιο, αστικό, εννοιολογικό, επαναστατικό παλίμψηστο αντίστοιχα. Κάθε πιθανός συνδυασμός τριγώνων που συγκροτεί ένα τετράγωνο – κόσμο εκπροσωπεί μία διαφορετική αφηγηματική εκδοχή για ιστορικά, πολιτισμικά, πολιτικά κοινωνικά, ηρωικά κ.α. προκείμενα της επανάστασης. Αντίστοιχα, μουσικά, αφηγητικά θραύσματα προβάλουν το πολυδιάστατο χαρακτήρα κάθε εικαστικού τριγώνου στους πιθανούς σχηματισμούς. «Μεγάλες αφηγήσεις» και «μικρά αφηγήματα» της πόλης αναδύονται ακολουθώντας το διαλεκτικό σχήμα, αρχή και ιδέα της ελληνικής φιλοσοφίας. Ενδεικτικά ανασύρονται: Διασυνδέσεις με τις εθνοσυνελεύσεις, το υπεράνθρωπο, εθνικό πρόγραμμα του Ιωάννη Καποδίστρια, η τραγική δολοφονία του, έριδες, μηχανορραφίες προς την εγκαθίδρυση της βασιλείας, η υποδοχή του Βαυαρού ΄Οθωνα, η μεταεπαναστατική εξέγερση «τα Ναυπλιακά» με τον εκδιωγμό του, η πόλη των μελλοθάνατων – βαρυποινιτών αγωνιστών στην τριλογία Μπούρτζι, Παλαμήδι-Ακροναυπλία, Βουλευτικό (με μελανά σημεία: την φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, πρώτη θανατική εκτέλεση με Γκιλοτίνα (1833), φυλακίσεις αριστερών έως 20ο αι. κ.α.), οι σύγχρονες αμφιλεγόμενες τουριστικές και εξωραϊστικές επιστρώσεις της (Ξενία κάτω από τη γκρεμισμένη πλέον Ακροναυπλία), pattern ηρώων, τόπων, κατασκευών και γεγονότων της επανάστασης (η σφαγή της Αρβανιτιάς από Τούρκους, η Αιβαλιώτισσα Ψ(α)ωροκώσταινα), οθωμανικά, νεοκλασσικά, παραδοσιακά, λαϊκά συστήματα, βυζαντινή ναοδομία κ.α. )
OSTO-MACHION
Music: Filippos Peristeris
Narration: Lambros Tsagas
Julie Peristeri, Betty Peristeri (construction, paintings, stories)
OSTO-MACHION etymologically and conceptually refers to the treatise “Ostomachion” found in a palimpsest of the 10th century “Palippsisto Codex Archimedes” (Codex C), the only surviving source with fragments of his treatises. “Ostomachion” is a geometrical-mathematical problem. Variations are found in puzzle games worldwide. It consists of 14 polygons that form a square. Among other things, Archimedes investigated the number of possible combinations of the 14 polygons to define a square. “OSTO – MACHION” in the Greek language means the battle of the bones and in a sense, the battle of the body as an equivalent of strong mental thought. With references to the “Archimedean dynamic” the deep conceptual underpinning of the language emerges suggesting a people’s intellect and potential for revolutionary acts. Coincidentally, the discovery and the adventurous story of “Archimedes’ Palimpsest” is connected to the ongoing struggle of the Greek state for the repatriation of lost fragments of the “geometrically” intellectual-cultural heritage and memory. With the “ostomachion” as a trigger, an attempt is made to reconstruct the urban palimpsest of Nafplion from fragments of memory. Nafplion as a dominant place – the first capital of the newly established Greek State is a core of strategy and events for pre-revolutionary and post-revolutionary Greece. In the intertwining of the myth with the historical event, it represents, among other things, its resourceful, revolutionary spirit and constitution: The mythical Nafplius and his son Palamides, founders and rulers of the city, are supposed to have been great inventors and the first shipbuilders. Historically, its important geopolitical position by land and sea from antiquity (at least), the Middle Ages, until the Ottoman Empire, made it a historically important center of strategy and a field for conflicts, especially during the many years of the Greek liberation struggle. Among other things, the economic-commercial importance of the city contributed to the diversity in the population and cultural composition.
The methodology and construction of the installation is based on the geometry of the osteomacus. The square represents a Nafplion “world” that is compiled on a map. The polygons represent the possible fragments (triangle-cosms) that are retrieved piecemeal from different squares – worlds. The squares or fragment-triangles of a square are drawn from real or conceptual stratifications by locating in the revolution. Engravings, symbols, landmarks (gates, “the 5 brothers” etc.), are polymorphically located in the fragments – triangles following the strict geometry of possible combinations that potentially define a new square of reconstruction. The city (map – square) is revealed after scraping away the superstructure as one text, color, building, settlement, idea, revolution is revealed under another(s) in a textual, mural, urban, conceptual, revolutionary palimpsest respectively. Each possible combination of triangles that makes up a square – world represents a different narrative version for historical, cultural, political, social, heroic, etc. subjects of the revolution. Correspondingly, musical, narrative fragments project the multidimensional character of each imaginary triangle into the possible formations. “Big narratives” and “small narratives” of the city emerge following the dialectical shape, principle and idea of Greek philosophy. Indicative examples include: Connections with the national assemblies, the superman, the national program of Ioannis Kapodistrias, his tragic murder, quarrels, machinations towards the establishment of the kingdom, the reception of the Bavarian Othon, the post-revolutionary uprising “the Nauflians” with his expulsion, the city of the dead – Baripoinite fighters in the trilogy Bourtzi, Palamidi-Akronaflia, Vouletiko (with black spots: the imprisonment of Kolokotronis, first execution by guillotine (1833), imprisonments of leftists until the 20th century etc.), the modern controversial touristic and beautifying overlays (Xenia under the now demolished Akronaflia), pattern of heroes, places, constructions and events of the revolution (the massacre of Arvanitia by Turks, the Aivaliotissa Ps(a)orokostaina), Ottoman, neoclassical, traditional, popular systems , Byzantine church building etc. )