της Ευαγγελίας Μένιας Δημητρίου
Έπειτα από τέσσερις αιώνες σκλαβιάς και συνεχών επιθέσεων από τους ξένους, η Ελλάδα επαναστάτησε. Ένας από τους σημαντικούς τόπους αρχής της εξέγερσης των Ελλήνων είναι η χερσόνησος της Μάνης στη Λακωνία και Μεσσηνία. Συγκεκριμένα το δίκτυο των τριών οικισμών Αρεόπολη, Γύθειο και Καλαμάτα συνέβαλε στην άμεση κατάληψη των νομών κατευθυνόμενοι προς την Μεσσηνία και την κεντρική Πελοπόννησο ενώ χάρη στα δύσβατα μανιάτικα χωριά, οι Οθωμανοί έχαναν το σθένος τους.
Κύριο χαρακτηριστικό της χερσονήσου είναι το άγριο, κοκκινωπό, βραχώδες, ορεινό και παραθαλάσσιο ανάγλυφο με την ελάχιστη χλωρίδα του όρους Σαγιάς και της οροσειράς Ταΰγετος. Το γεωμορφολογικό τοπίο είναι που διαμόρφωσε την λίθινη αρχιτεκτονική, την αυτόνομη κοινωνία και τον επιθετικό αλλά διεκδικητικό χαρακτήρα των κατοίκων της Μάνης.
Μελετώντας γεωγραφικά την χερσόνησο, διαπιστώνει κανείς ότι η Μάνη αποτελείται από την Μεσσηνιακή και την Λακωνική. Συγκεκριμένα, χαρακτηρίζεται από το κομμάτι της Αποσκερής και της Προσηλιακής Μάνης αντίστοιχα (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή). Επιπλέον, γίνεται και ο εξής διαχωρισμός: η Αποσκερή σε Έξω Μάνη (βορειοδυτικά) και Μέσα Μάνη (νοτιοδυτικά) με κύριες πόλεις την Καρδαμύλη, το Οίτυλο και την Αρεόπολη αντίστοιχα, ενώ η Προσηλιακή αποτελεί την Κάτω Μάνη (νοτιοανατολικά) με βασικά αστικά κέντρα τον Κότρωνα, το Γύθειο, την Τρίνησα και το Πόρτο Κάγιο.
Σημαντικά δίκτυα που απαρτίζουν την Μάνη και στα οποία καταφεύγουν οι Έλληνες επαναστάτες είναι το δίκτυο των Κάστρων οχυρών με καφέ χρώμα και το δίκτυο των Πύργων με μπλε χρώμα. Αρκετά από αυτά χτίστηκαν κυρίως τα βυζαντινά χρόνια. Με πράσινη γραμμή ξεχωρίζει το δίκτυο των εδρών των Μπέηδων Μανιατών κατά την Τουρκοκρατία μέχρις ότου ξεκίνησε η Επανάσταση, καθώς το διαγραμμισμένο τμήμα της Μάνης είναι τα εδάφη των καπεταναίων Μανιατών.
Επίσης, αποδεικτικό στοιχείο της αυτονομίας και της απόρθητης Μάνης αποτελεί το δίκτυο των επιθέσεων του Ιμπραήμ (διακεκομμένες γκρι γραμμές με βέλη), ο οποίος επιτίθεται κατά κύριο λόγο από την θάλασσα εστιάζοντας στην Καλαμάτα, στον Άγιο Νικόλαο, στην Τραχήλα, στον Διρό και στον Κότρωνα, αντιμετωπίζοντας τους έμπειρους καπεταναίους Μανιάτες, γνωστούς για την πειρατεία τους. Από την άλλη, στα ηπειρωτικά εδάφη κατευθύνεται από την Σπάρτη προς την Άρνα και τις απροσπέλαστες διαδρομές του Ταΰγετου.
Έχοντας ως βάση τον τριγωνομετρικό χάρτη του Μωριά, σχεδιασμένος από την στρατιωτική Γαλλική αποστολή τα χρόνια της ελληνικής Επανάστασης, δημιουργώ το ανάγλυφο της χερσονήσου και το μετατρέπω σε τρισδιάστατη επιφάνεια mesh. Προκύπτει επομένως η τριγωνοποιημένη κάτοψη της περιοχής του δικτύου των τριών τόπων.
Διαμορφώνοντας το δίκτυο των πόλεων Καλαμάτα, Αρεόπολη και Γύθειο σε τρεις εκτεινόμενους άξονες, οι οποίοι τέμνονται μεταξύ τους ανά δύο, τέμνω το ανάγλυφο της Μάνης. Στην σπαστή τομή που προκύπτει συνεπώς τοποθετώ τόσο σημαντικές ανθρώπινες φιγούρες από εικόνες της επανάστασης που έλαβαν μέρος στο δίκτυο των τριών πόλεων, όπως η δοξολογία της επανάστασης στην Καλαμάτα με την χαρακτηριστική σημαία «Νίκη ή Θάνατος», η γυναίκα και το παιδί που στηρίζουν τους επαναστάτες, η αντίπαλη πλευρά των Τούρκων, ο οπλαρχηγός Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο ιερός ναός των Ταξιαρχών στην Αρεόπολη, όσο και αρχιτεκτονικές δομές όπως τον πύργο Τζανετάκη στο Γύθειο και τον πύργο Καπετανάκηδων κοντά στην Καλαμάτα.
Όσο αφορά την μετάφραση της πινακίδας σε υλική κατασκευή, δημιουργώ την τριγωνοποιημένη επιφάνεια με τρίγωνα εγγεγραμμένα σε κύκλο είτε από χαρτόνι είτε από διάφανα κομμάτια τα οποία ενώνονται με συνδετήρες. Βάση του ανάγλυφου αποτελεί ένα μακετόχαρτο πάνω στο οποίο έχει ένα παλίμψηστο χάρτη με αυτόν των Γάλλων στρατιωτών και τις φιγούρες στην τομή του ανάγλυφου τοποθετημένες σε σημεία όπου διακρίνονται από τα διάφανα τμήματα. Τέλος, τα δίκτυα αναπαριστώνται με χρωματιστά μεταλλικά στοιχεία ακολουθώντας τις κλίσεις των τριγώνων.
The beginning of the revolution in Mani. Areopolis, Gythio, Kalamata
by Evangelia Menia Dimitriou
After four centuries of slavery and constant attacks by foreigners, Greece revolted. One of the important places of the beginning of the Greek revolution is the peninsula of Mani in Laconia and Messinia. Specifically, the network of the three settlements Areopoli, Gythio and Kalamata contributed to the immediate occupation of the prefectures heading to Messinia and the central Peloponnese, while thanks to the inaccessible Mani villages, the Ottomans lost their strength.
The main feature of the peninsula is the wild, reddish, rocky, mountainous and coastal terrain with the minimal flora of Mount Sagias and the Taygetos Mountain. It is the geomorphological landscape that shaped the stone architecture, the autonomous society and the aggressive but assertive character of the inhabitants of Mani.
Studying geographically the peninsula, it is observed that Mani consists of Messinian and Laconian. Specifically, it is characterized by the part of Aposkeri and Prosiliaki Mani respectively (red dashed line). In addition, the following division is made: Aposkeri in Exo Mani (northwest) and Mesa Mani (southwest) with the main cities Kardamili, Itilo and Areopolis respectively, while Prosiliaki is Kato Mani (southeast) with main urban centers Kotrona, Githio, Trinisa and Porto Cayo.
Important networks of Mani and to which the Greek revolutionaries resort are the network of Castles-forts (brown line) and the network of Towers (blue). Many of them were built mainly during the Byzantine years. During the Turkish occupation until the Revolution began, the network of seats of the “Beis” of Mani stands out with a green line, as the delineated part of Mani is the territories of the captains of Mani.
Also, evidence of autonomy and invincible Mani is the network of attacks of Ibrahim (dashed gray lines with arrows), who attacks mainly from the sea focusing on Kalamata, Agios Nikolaos, Trachila, Diros and Kotronas. , facing the experienced captains of Mani, known for their piracy. On the other hand, on the mainland, the opponents are directed from Sparta to Arna and the inaccessible routes of Taygetos.
Based on the trigonometric map of Moria, designed by the French military mission during the years of the Greek Revolution, I create the terrain of the peninsula and turn it into a three-dimensional mesh surface. The triangular plan of the area of the network of three sites is thus obtained. Forming the network of the cities of Kalamata, Areopolis and Githio in three extending axes, which intersect with each other in two, I intersect the surface of Mani. In the resulting section I therefore place such important human figures from images of the revolution that took part in the network of the three cities, like the doxology of the revolution in Kalamata with the characteristic flag “Victory or Death”, the woman and child supporting the revolutionaries , the opposing side of the Ottomans, the chief Petrobeis Mavromichalis and the sanctuary of Taxiarches in Areopolis, as well as architectural structures like the Tzanetakis tower in Gythio and the Kapetanakis tower near Kalamata.
As for the translation of the conceptual maps into an installation, I create the triangular surface with triangles inscribed in a circle either from cardboard or from transparent pieces which are joined with staples. The base of the this surface is a model paper on which there is a palimpsest map with that of the French soldiers and the figures in the section of the terrain placed in a way to be distinguished from the transparent parts. Finally, the nets are represented by colored metal elements following the slopes of the triangles.
Ευαγγελία Μένια Δημητρίου
Η Ευαγγελία Μένια Δημητρίου κατάγεται από την Νεμέα Κορινθίας και είναι τελειόφοιτη στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει ολοκληρώσει με επιτυχία την ερευνητική της εργασία με θέμα «Μυστράς: Η σιωπηλή βυζαντινή καστροπολιτεία», καθώς εκπονεί την διπλωματική της εργασία σχεδιασμού με στόχο την βελτίωση και την ανάδειξη της καστροπολιτείας του Μυστρά. Εξάσκησε επιτυχώς την πρακτική της άσκηση σε αρχιτεκτονικό γραφείο στην Βιέννη, Αυστρία μέσω του προγράμματος Erasmus+, ενώ έχει παρακολουθήσει αναγνωρισμένα μαθήματα ξένων γλωσσών και σχεδιαστικών προγραμμάτων. Κύρια ενδιαφέροντα της είναι η συνεχής αρχιτεκτονική κατάρτισή της είτε με σεμινάρια είτε με ταξίδια, ενώ μετέπειτα στόχος της αποτελεί η εξειδίκευση της μέσω μεταπτυχιακών σπουδών.
Evangelia Menia Dimitriou
Evangelia Menia Dimitriou comes from Nemea, Corinth. She is a graduate student in the Department of Architectural Engineering at the Aristotle University of Thessaloniki. She has successfully completed her research work on “Mystras: The silent Byzantine castle city”, as she prepares her dissertation aimed at improving and highlighting the castle town of Mystras. She successfully practiced in an architectural office in Vienna, Austria through the Erasmus+ program, while she has attended and acquired recognized certifications of language courses and design programs. Her main interests are her continuous architectural training either via seminars or via travels, while her goal is her specialization through postgraduate studies.