του Βασίλη Ξιφάρα
Το επαναστατικό αποτύπωμα της Αθήνας. Κλίμακες και παρεμβάσεις στο σχεδιασμό
Κατά τη διάρκεια του Αγώνα, η Ακρόπολη γίνεται το επίκεντρο των πολεμικών επιχειρήσεων. Στα νεότερα χρόνια, από μια μικρή πόλη, η Αθήνα μετατρέπεται στην πρωτεύουσα του νέου κράτους. Με αφορμή το γεγονός αυτό, η πόλη σχεδιάζεται εξ αρχής. Στόχος η δημιουργία κοινής αισθητικής, σε ένα κατά τα άλλα ανομοιογενές κράτος, σύμφωνα με τα βαυαρικά πρότυπα. Η επιρροή από το νεοκλασικό είναι εμφανής. Τυπολογίες και μορφές από τις άλλες μεγαλουπόλεις της Ευρώπης επανασυστήνονται και συνυπάρχουν με την αρχαία αίγλη. Ένας νέος τρόπος ζωής, με επισημότητες, τρόπους, ξενόφερτα ήθη θα πρέπει να υιοθετηθεί από τους Έλληνες που έχουν εντρυφήσει στο ανεπίσημο, το αυθόρμητο, το αυθεντικό. Στο χώρο, αυτή η διαδικασία μεταφράζεται με τα μεγαλόπνοα σχέδια της Αθήνας, που υλοποιούνται αποσπασματικά και τελικά δεν καταφέρνουν να εμποδίσουν την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της πόλης προς όλες τις κατευθύνσεις.
The revolutionary imprint of Athens. Scales and interventions in urban design
During the Liberation Struggle, the Acropolis becomes the epicenter of military operations. In recent years, Athens becomes the capital of the new state while being a small town. On this occasion, the city is designed from scratch. The aim is to create a common aesthetic, in an otherwise heterogeneous state, following the standards set by the Bavarians. The influence of the neoclassical is obvious. Typologies and forms from other big European cities are reconstituted and coexist with the ancient glamor. A new way of life, with formalities, manners, foreign morals should be adopted by the Greeks who have indulged in the informal, the spontaneous, the authentic. In real-life space, this process is evident in the ambitious plans to re-design Athens, which are partially implemented and ultimately fail to prevent the uncontrolled development of the city to all directions.
νεολιθική εποχή neolithic era
κατοίκηση σε βόρεια, νότια πλαγιά Ακρόπολης, και σε σπηλιές
χρήση πηγών Ιερού Βράχου
habitation at the north and south side of the Acropolis, as well as in caves
εποχή του χαλκού bronze age
κατοίκηση σε Ακρόπολη, Φιλοπάππου, Αγορά
πρώτη οχύρωση Ακρόπολης
habitation at the Acropolis, Filopappou Hill, Market
first fortification of the Acropolis
κλασική εποχή classical period
βιαστικό κτίσιμο Θεμιστόκλιου Τείχους
ανοικοδόμηση πόλης και αγοράς
Έσω Κεραμεικός: δημόσια κτίρια, σπίτια και εργαστήρια
δημιουργία του Περίπατου από τον Περικλή
ελάχιστο πράσινο, κυκλοφοριακά προβλήματα
fast construction of the Themistoklio Walls
rebuilding of the city and market
public buildings, houses and lab at Eso Kerameikos
few green spaces, traffic problems at Perikli’s Walk
ρωμαϊκή εποχή roman era
ερήμωση δυτικής Ακρόπολης
ανοικοδόμηση νέας αγοράς ανατολικά της αρχαίας
ανατολική επέκταση προς την Ανδριανούπολη, πολυτελής έκταση
υδραγωγεία, δρόμοι, γέφυρες
desertation of the west side of Acropolis
rebuilding of the new market
eastern extension to Andrianoupolis, wealthy region
βυζαντινή εποχή byzantine era
τριπλή διάταξη οχυρωμένης πόλης
διατήρηση αρχαίου πολεοδομικού ιστού
πολυάνθρωπη πόλη – κάστρο
triple layout of fortified city
preservation of ancient urban system
crowded city – castle
λατινική κυριαρχία latin sovereignty
οικιστική συρρίκνωση, η Αθήνα χωριό με 5000 κατοίκους
διατήρηση ερειπίων
η Ακρόπολη μεσαιωνικό κάστρο
residential shrinkage, Athens is a village with 5000 inhabitants
preservation of ruins
the Acropolis is a medieval castle
οθωμανική κυριαρχία ottoman sovereignty
| οθωμανική Αθήνα: ποικιλομορφία | ottoman Athens: diversity |
| δαιδαλώδες αστικό δίκτυο με χώμα | labyrinthine urban network with soil |
| ακανόνιστος μαχαλάς, σπίτια με κολλημένες στέγες | irregular mahalas, attached houses |
| φτωχικά σπίτια, παράγκες | poor houses, shacks |
| απλωμένα ρούχα στο δρόμο | spread out clothes on the street |
| ερείπια παντού – χρήση τους ως αστικό εξοπλισμό | ruins everywhere – use as urban equipment |
| απέραντες κενές εκτάσεις | vast empty areas |
| ο Ιερός Βράχος γεμάτος από σπίτια | the Acropolis is full of houses |
| νεοκλασική Αθήνα: ομοιομορφία | neoclassical Athens: uniformity |
| κεντρική διαχείριση, εικόνα της πόλης – μηχανής | central management, the city as a machine |
| η πόλη – αγκαλιά προς το κράτος και την Ακρόπολη | the city opens to the state and the Acropolis |
| το τέλειο κράτος συνδέεται με την κυριαρχία της δύσης | the perfect state is linked to the domination of the west |
| φαινομενική αυστηρή γεωμετρία | apparently strict geometry |
| επεκτασιμότητα | possibility of easy expansion |
| ατομικό συμφέρον – αντιρρήσεις | individual interest – objections |
| σύγχρονες ανάγκες και φιλοδοξία για μέλλον | modern needs and ambition for the future |
| Το επαναστατικό αποτύπωμα της Αθήνας είναι η αντίθεση | The revolutionary palimpsest of Athens is the contrast |
Βασίλης Ξιφαράς
Ο Βασίλης Ξιφαράς γεννήθηκε το 1998 στα Χανιά. Με καταγωγή από την Κρήτη και τη Μάνη, τον συναρπάζουν τα άγρια τοπία, το πνεύμα του τόπου, η ιστορία και η αρχιτεκτονική. Αφού φοίτησε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, άρχισε να φοιτά στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Συμμετέχει σε εθελοντικά προγράμματα, εργαστήρια και συνέδρια που αφορούν την αρχιτεκτονική.
Vasileios Xifaras
Vasileios Xifaras was born in Chania in 1998. Having roots both in Crete and Mani, is thrilled by the rough scenery, the genius loci, history and architecture. After finishing his obligatory education, he began studying at the Department of Architecture of the Aristotle University of Thessaloniki. He participates at voluntary programs, as well as workshops and conferences in the field of architecture.