της Φοίβης Ασημακοπούλου
Κάσος – Τόπος Ηρωισμού
Βασικός στόχος της έρευνας είναι η μελέτη και η χαρτογράφηση των πολύπλοκων διαστάσεων και παραμέτρων, υλικών πολιτισμικών και συμβολικών, που συνέβαλαν στη δράση και στην σημαντική συνεισφορά του μικρού νησιού της Κάσου στην Επανάσταση του 1821. Αρχικά επιχειρήθηκε η χαρτογραφική οριοθέτηση του νησιού στον τόπο και τον χρόνο μέσα από μια χρονική περιοδολόγηση και μελέτη της ιδιόμορφης και νευραλγικής θέσης του νησιού. Το βασικό ερώτημα και ταυτόχρονα η έκπληξη μέσα από την ερευνητική μελέτη ήταν το πώς ένα τόσο μικρό και όχι τόσο γνωστό νησί είχε τόσο καθοριστική και σημαντική συμβολή στην ελληνική επανάσταση.
Το όνομά της Κάσου ταυτισμένο με τα αφρισμένα κύματα του Καρπάθιου Πελάγους σηματοδοτεί τη ναυτοσύνη του τόπου που καθόρισε και την ιστορία του. Βασικοί σταθμοί σε αυτή την ιστορία είναι η προ-επαναστατική ναυτική φάση του νησιού, η ηρωική συνεισφορά του, η καταστροφή της σφαγής του Κασιώτικου λαού, τα χρόνια μέχρι την αργή απελευθέρωσή του και τελικά η στενή σύνδεση του νησιού σήμερα με την επαναστατική του δράση.
Η χαρτογράφηση παρακολουθεί τις αλλεπάλληλες κατακτήσεις Τούρκων και Ιταλών, τη ναυτική εξάπλωση και τη ναυτοσύνη των Κασιωτών καραβοκύρηδων, τις επιπτώσεις της Επανάστασης στον τόπο και τις συνεχείς ταλαιπωρίες των Κασιωτών με τα μεταναστευτικά ρεύματα και τη διατήρηση της ζωής στο νησί. Η Κάσος σήμερα καταλήγει ένα μη τουριστικό, άγριας φύσης, αυθεντικό νησί με ένδοξη ιστορία και μνήμη.
Άξονες χαρτογράφησης
Χωρικοί:
-Τοπογραφία – γεωφυσιολογία εδάφους, ανάγλυφο – μορφολογία, υλικότητες, υφές, χρώματα
-Χωρική οργάνωση – ανάπτυξη οικισμών
-Ναυτοσύνη, θαλάσσια δίκτυα, δίκτυα επαναστατικής δράσης
-Καταστροφή Κάσου – Ανθρωπογεωγραφία
Χρονικοί:
Συνθέτοντας ένα χρονολόγιο ακολουθίας των βασικών ιστορικών συμβάντων που αφορούν στο νησί (Οθωμανική κατοχή, Ολοκαύτωμα Κάσου, Ιταλική Κατοχή, Απελευθέρωση, Σύγχρονη εποχή)
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ – ΘΕΣΗ
Η Κάσος είναι ένα μικρό νησί 66 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο νοτιοανατολικό Αιγαίο στα βορειανατολικά της Κρήτης ένας βράχος ανάμεσα στην Κρήτη και την Κάρπαθο. “Η Κάσος είν’ μικρό νησί στο νότιο Αιγαίο, πρώτη στο γλέντι, στο χορό, στο χάρτη τελευταίο” (Κασιώτικο δίστιχο).
ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Το όνομα Κάσος έχει φοινικική ρίζα Κασ– και σημαίνει άχνη, αφρός της θάλασσας, ευθεία αναφορά στο πέρασμα μεταξύ Κάσου και Καρπάθου, το πιο τρικυμιώδες σημείο στις ελληνικές θάλασσες.
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ
Άνυδρο και άγονο νησί με ομαλό ανάγλυφο αλλά το τοπίο της είναι άγριο με εναλλαγές γυμνών βραχωδών όγκων. Χαρακτηριστική λόγω της γεωφυσιολογίας της είναι η συνάθροιση των πέντε οικισμών της στη φυσική αγκαλιά στο βόρειο τμήμα του νησιού. Νοτιότερα οι οικισμοί αυτοί δίνουν τη θέση τους σε ορεινές διαδρομές σε ένα επιβλητικό, άγριο περιβάλλον.
ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Το Πόλι είναι ο αρχαιότερος οικισμός, αρχική πρωτεύουσα της Κάσου, κτισμένος σε οχυρή θέση, σε λόφο ύψους 200μ. στο εσωτερικό του νησιού γύρω από το ύψωμα της μυκηναϊκής ακρόπολης. Ο ιστορικός οικισμός Πόλιν μαζί με τη λωρίδα που τον συνδέει με το λιμάνι στο Εμπορειό, αποτέλεσε διαχρονικά τον κύριο οικιστικό πυρήνα στο νησί. Οι οικισμοί, Αρβανιτοχώρι και Αγία Μαρίνα χτίστηκαν στην ενδοχώρα, μακριά από τη θάλασσα, λόγω του φόβου των επιδρομών από πειρατές. Η Αγία Μαρίνα υπήρξε η μεσαιωνική πρωτεύουσα της Κάσου και είναι το χωριό που συνέδεσε άμεσα το όνομά του με την καταστροφή της Κάσου. Οι κάτοικοι της Κάσου ίδρυσαν το 1840-44 τον παραλιακό οικισμό Φρυ που εκτείνεται γύρω από το λιμάνι της Μπούκας. Η Κάσος σήμερα διαθέτει πέντε οικισμούς συγκεντρωμένους στο βόρειο τμήμα του νησιού: το Φρυ νέα πρωτεύουσα του νησιού, την Αγία Μαρίνα, το Αρβανιτοχώρι, το Πόλι, την αρχική πρωτεύουσα και τη Παναγία. Η Μπούκα, το λιμάνι της Κάσου, είναι το παλιό πειρατικό καταφύγιο και ο Εμπορειός το παλιό λιμάνι της Κάσου. Ένα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος χαρακτηριστικό της Κάσου είναι οι πολλές της εκκλησίες. Σε κορυφές, σε κοιλάδες και σε ακρωτήρια υπάρχουν κατάσπαρτες εκκλησίες όπως και αρκετά ξωκλήσια και μερικά μοναστήρια.
ΝΑΥΤΟΣΥΝΗ
Η Κάσος έχει πολύ πλούσια ναυτική παράδοση από την αρχαιότητα, αφού η άγονη γη έστρεψε τους κατοίκους της προς ναυτικά επαγγέλματα. Η γεωγραφική της θέση είναι στρατηγική ελέγχοντας το θαλάσσιο πέρασμα από το Αιγαίο προς την Ανατολική Μεσόγειο και από την Μέση Ανατολή στον Εύξεινο Πόντο. Είναι σημαντική από τα προϊστορικά χρόνια ως εμπορικός και πολιτισμικός σταθμός ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Η ναυτική της παράδοση ήταν γνωστή από τα χρόνια του Ομήρου, ο οποίος αναφέρει τη συμμετοχή 30 πλοίων της Κάσου στον Τρωικό πόλεμο (Ιλιάς, στιχ. 676). Στη διάρκεια της Οθωμανοκρατίας, η Κάσος γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη, που σχετίζονταν με το ιδιότυπο προνομιακό καθεστώς, με αποτέλεσμα το 19ο αιώνα η Κάσος να πρωταγωνιστεί στην ποντοπόρο ναυτιλία της εποχής. Οι Κάσιοι καπεταναίοι δραστηριοποιούνταν στην ανατολική Μεσόγειο και κυρίως στην περιοχή από την Αίγυπτο έως τη Μαύρη θάλασσα. Τα Κασιώτικα πλοία μετέφεραν φορτία από τα λιμάνια της Μαύρης θάλασσας, της Αζοφικής και το Δούναβη προς την Ανατολική Μεσόγειο, την Αίγυπτο, καθώς και προς τα και ιταλικά γαλλικά λιμάνια. Προσέγγιζαν ακόμα και τον Ατλαντικό, φτάνοντας μέχρι την Αγγλία. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην Κάσο υπήρχαν δύο ταρσανάδες, όπου ναυπηγούνταν καΐκια και μεγάλα ιστιοφόρα πλοία, κυρίως κατά τη διάρκεια τού 18ου αιώνα, αλλά λειτουργούσε και ιδιωτική σχολή εμποροπλοιάρχων. Η σταδιακή́ ανάπτυξη της ναυτικής δύναμης και της οικονομικής ευμάρειας του νησιού́ (εμπόριο, πειρατεία) κατά́ τον 17ο και 18ο αιώνα, οδηγήσαν στη δημιουργία ενός από́ τους σημαντικότερους νησιωτικούς στόλους στη Μεσόγειο, ο οποίος, εξοπλισμένος, τέθηκε από́ την αρχή́ ολόκληρος στη διάθεση της επανάστασης.
ΗΡΩΙΚΗ ΔΡΑΣΗ – ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
«Κάσος ηρωικό νησί, γειά σου και πάλι γειά σου, γνωστή είναι η ιστορία σου και τ΄ολοκαύτωμά σου»
Από τις αρχές του 19ου αιώνα, ο κασιώτικος στόλος αριθμούσε περίπου 100 εμπορικά πλοία, τα οποία αργότερα μετατράπηκαν σε πολεμικά για τις ανάγκες του Ελληνικού Αγώνα για την Ανεξαρτησία. Ο «Θεμιστοκλής», η ναυαρχίδα του Ανδρέα Μιαούλη, ήταν ένα από τα Kασιώτικα καράβια που διατέθηκαν στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Το 1818 η Κάσος γίνεται μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Οι Κασιώτες ναυτικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, προβάλλοντας εμπόδια στον απρόσκοπτο ανεφοδιασμό των τουρκικών στρατευμάτων που προσπαθούσαν να αναστείλουν την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Σημαντικός υπήρξε και ο ρόλος των πλοίων της Κάσου σε επιχειρήσεις στην Κρήτη, με τους διάσημους πλοιάρχους τους, Θεόδωρο Κανταριτζή, Μάρκο Μαλλιαράκη, Χατζή Νικ. Μαυρή και άλλους. Το 1821 οι πλούσιοι καραβοκύρηδες της Κάσου παραχώρησαν τα πλοία τους για τις ανάγκες του αγώνα. Η Κάσος αποτελούσε την προς τα ανατολικά εμπροσθοφυλακή της Κρήτης και πολύ σημαντικό κέντρο ελέγχου του νοτιοανατολικού αιγαίου. Τα 100 εξοπλισμένα καράβια τους θεωρήθηκαν μεγάλη απειλή από τους Τούρκους και γι αυτό ο Μοχάμεντ Άλι ο τύραννος της Αιγύπτου έβαλε στόχο την καταστροφή του νησιού. Άνοιξη 27 Μάϊου 1824: Η Κάσος δέχεται επίθεση του αιγυπτιακού στόλου υπό τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ με 45 πλοία και 4000 στρατό υπό τον Χουσείν Πασά. Τις επόμενες ημέρες το νησί κανονιοβολήθηκε άγρια ωστόσο και αντιστάθηκε γενναία με τα δικά του πυροβόλα. Έπειτα τη νύχτα της 7ης Ιουνίου έγινε κατορθωτή η απόβαση των Οθωμανών στην τοποθεσία Αντιπέρατος (νοτιοδυτικά της Αγίας Μαρίνας) και ακολούθησε η μεγάλη σφαγή. Το νησί λεηλατήθηκε πυρπολήθηκε και καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Στο διάστημα μεταξύ των δύο επιθέσεων, οι Κασιώτες ζήτησαν τη συνδρομή τής “Σεβαστής Διοίκησης” ζητώντας πυρομαχικά, μπαρούτια και βόλια. Δεν υπήρξε όμως ανταπόκριση με αποτέλεσμα οι Κασιώτες να υποκύψουν τελικώς στη σκληρή πολιορκία.
ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ – ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΙΣ
Η Κάσος γνώρισε πολλούς κατακτητές και καταστροφές. Ρωμαίοι, Βυζαντινοί και Ενετοί κυριάρχησαν κατά καιρούς στο νησί. Το 1315 περιήλθε στον έλεγχο της Ενετικής οικογένειας των Κορνάρων, μαζί με τη γειτονική Κάρπαθο, και κατελήφθη από τους Τούρκους μόλις το 1537, που παραχώρησαν αυτοδιοίκηση στους κατοίκους του. Ήδη, τότε, το νησί είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ραγδαία, με τη δημιουργία μεγάλου εμπορικού στόλου. Για αρκετό διάστημα το νησί ερημώθηκε, λόγω πειρατικών επιδρομών και οικονομικής δυσπραγίας. Η Κάσος αναφέρεται ως ερημονήσι από περιηγητές του 16ου αιώνα. Παρ ‘όλα αυτά ξανα-κατοικήθηκε, όπως αποδεικνύεται από τα πατριαρχικά έγγραφα του 1622. Μετά την Καταστροφή, το 1824 οι Κάσιοι που επέζησαν κατέφυγαν σε γειτονικά νησιά, όπως η Νάξος, η Μήλος, η Σαντορίνη και η Αμοργός, και επέστρεψαν στο νησί τους, στα 1840 περίπου, μετά το τέλος των εχθροπραξιών. Εκεί, επιδόθηκαν στη ναυπηγική τέχνη, με αποτέλεσμα η Κάσος να θεωρηθεί ένα από τα σημαντικότερα ναυπηγικά κέντρα της ανατολικής Μεσογείου. Το 1829 η Κάσος προσωρινά τελεί υπό ελληνική διακυβέρνηση. Οι Κασιώτες που επέζησαν από την καταστροφή αρχίζουν σταδιακά να επιστρέφουν στο νησί, η οικονομία του οποίου βασίζεται στα λίγα πλοία που είχαν απομείνει. Το 1830, μετά το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης με την ίδρυση του ελληνικού κράτους η Κάσος, όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, επανήλθε στην οθωμανική κυριαρχία σύμφωνα με τους όρους του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου. Το 1843 ο Κασιώτικος εμπορικός στόλος αριθμεί πάνω από 75 πλοία και το 1847 αναφέρονται 7.500 κάτοικοι. Το 1859 πολλοί Κασιώτες μεταναστεύουν στην Αίγυπτο για να εργαστούν για την κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ. Το 1866 νέο κύμα μεταναστών από την Κάσο στην Αίγυπτο. Μέσα στην δεκαετία που χρειάστηκε για να φτιαχτεί η διώρυγα, τα τρία τέταρτα των κατοίκων της Κάσου είχαν μετακομίσει στο Σουέζ (σχεδόν 5.000 άνθρωποι). Η Κάσος ρήμαξε, εξ’ ου και το Κασιώτικο τραγούδι «να ταν να ζει ο Ντε Λεσέψ, ήθελα τον δικάσω / που σπίτωσε την έρημο κι ερήμωσε την Κάσο». Το 1890 αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τα κασιώτικα ιστιοφόρα, μετά την ανάπτυξη των μηχανοκίνητων πλοίων. Το 1912 η Κάσος κατελήφθη από τους Ιταλούς. Ο πληθυσμός του νησιού ήταν 6.700. και παρέμεινε υπό ιταλική κατοχή μέχρι το 1947 οπότε και ενσωματώθηκε – στις 7 Μαρτίου 1948 – με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Το 1914 στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο Η ισχυρή Κασιώτικη ναυτιλία έχει μεγάλες απώλειες σε πλοία και ανθρώπινο δυναμικό. Το 1919 η Ιταλία παραιτείται από τα δικαιώματα της στα Δωδεκάνησα. Από το 1923 έως το 1944 στη Β’ περίοδο της ιταλικής κατοχής, την Ιταλοκρατία διαδέχθηκε το 1943 Γερμανοκρατία. Το 1948 τα Δωδεκάνησα απελευθερώνονται από τους Ιταλούς και ενσωματώνονται στην Ελλάδα την 7η Μαρτίου 1948. Η απελευθέρωση οφείλεται στην πολυετή δραστηριότητα της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής της δωδεκανησιακής Ενώσεως, η οποία ιδρύθηκε το 1923 στην Αλεξάνδρεια. Το 2011 ο πληθυσμός της Κάσου, μόλις 12.000 στο απόγειό του, είναι σήμερα μόνον περίπου 1.080.
ΣΗΜΕΡΑ- ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Είναι αξιοσημείωτη η μείωση του πληθυσμού του νησιού ο οποίος κατά την ακμή του, τηνπερίοδο της Ελληνική Επαναστάσεως ανέρχονταν περίπου στους 12.000 κατοίκους. Ύστερα από το Ολοκαύτωμα, και κατά την κατάληψη της Κάσου από τους Ιταλούς, το 1911, είχε μειωθεί στους 6.700 ωστόσο το 1917 καταμετρώνται μόλις 1.850 κάτοικοι καθώς πολλοί μετανάστευσαν στην ελεύθερη Ελλάδα και στην Αίγυπτο. Το 1930 έφταναν τους 1.200. Η τελευταία επίσημη απογραφή του Μαΐου 2011 έδειξε ότι σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού δεν ξεπερνάνε τους 1.000. Η πλουσιοπάροχη ζωή αντικαταστάθηκε σήμερα με αντίξοες συνθήκες και πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Σήμερα οι περισσότεροι Κασιώτες ζουν μακριά από το νησί τους, πολλοί από αυτούς στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Η ζωή στο νησί για όσους παρέμειναν είναι σκληρή. Η Κάσος όπως και τα άλλα μικρά ακριτικά νησιά τού ανατολικού Αιγαίου, αντιστέκεται σε πείσμα των καιρών, της κρατικής αδιαφορίας και της ανίατης ιστορικής αμνησίας ζώντας με τα ήθη και τις παραδόσεις της. Το αυθεντικό νησί διατηρεί στον τόπο και το τοπίο του τη μνήμη της επαναστατικής του δράσης και της ναυτικής του παράδοσης χωρίς να παραδοθεί στον τουρισμό.
Kasos – Island of heroism
by Phoebe Asimakopoulou
The main objective of this research is the study and mapping of the complex dimensions and parameters, material cultural and symbolic, that contributed to the action and the significant participation of the small island of Kasos in the Revolution of 1821. Initially, the cartographic demarcation of the island in place and time was attempted through a timeline and study of the idiosyncratic and significant position of the island. Surprisingly, the main question that came through the research study was how such a small and not so well-known island had such a decisive and important contribution to the Greek revolution.
The name of Kasos, identified with the foamy waves of the Carpathian Sea, signifies the seamanship of the place that also defined its history. Key points in this story are the pre-revolutionary naval phase of the island, its heroic contribution, the massacre of its people and the destruction of Kasos, the years until its slow liberation and finally the close connection of the island today with its revolutionary action. The mapping traces the successive conquests of Turks and Italians, the naval expansion and seamanship of the Kasiote shipowners, the effects of the Revolution on the place and the constant suffering of the Kasiotes with the migratory currents and the preservation of life on the island. Kasos today ends up being a non-tourist, wild, authentic island with a glorious history and memory.
Mapping axes
Spatial:
-Topography – land geophysiology, terrain – morphology, materials, textures, colours
-Spatial organization – development of settlements
-Navy, sea networks, networks of revolutionary action
– Destruction of Kasos – Human Geography
Temporal:
Layout composing a sequence timeline of basic historical events concerning the island (Ottoman occupation, Kasos Holocaust, Italian Occupation, Liberation, Modern era)
IDENTITY – POSITION
Kasos is a small island of 66 square kilometers in the southeastern Aegean to the northeast of Crete, a rock between Crete and Karpathos. “Kasos is a small island in the southern Aegean, first in the party, in the dance, last on the map” (Kasiote couplet)
NAME
The name Kasos has a Phoenician root Κασ– and means steam, sea foam, a direct reference to the passage between Kasos and Karpathos, the most turbulent point in the Greek seas.
TOPOGRAPHY
Α dry and barren island with smooth terrain but its landscape is wild with alternations of bare rocky masses. Its characteristic, due to its geophysiology, is the aggregation of its five settlements in a natural embrace of the northern part of the island. Further south, these settlements give way to mountain routes in an imposing wild environment.
RESIDENTIAL DEVELOPMENT
Poli is the oldest settlement, the original capital of Kasos, built in a fortified position, on a 200m high hill in the interior of the island around the hill of the Mycenaean acropolis. The historic settlement of Poli, together with the strip of land that connects it with the port of Emporio, has always been the main residential core on the island. The settlements of Arvanitochori and Agia Marina were built inland, away from the sea, from fear of raiding pirates. Agia Marina was the medieval capital of Kasos and is the village that directly connected its name with the destruction of Kasos. The inhabitants of Kasos founded around 1840-44 the coastal settlement of Fry that extends around the port of Bouka. Kasos today has five settlements concentrated in the northern part of the island. Fry, which is the new capital of the island, Agia Marina, Arvanitochori, Panagia and Poli, the former capital. Bouka, the port of Kasos, is the old pirate refuge and Emporios is the old port of Kasos. A very interesting feature of Kasos is its many churches. On the peaks, in the valleys and in the capes, there are scattered churches as well as several chapels and monasteries.
SEAMANSHIP
Kasos has had a very rich naval tradition since antiquity, as the barren land turned its inhabitants to naval occupations. Its geographical location being strategic, controlling the sea passage from the Aegean to the Eastern Mediterranean and from the Middle East to the Black Sea. Important from prehistoric times as a commercial and cultural station between East and West. Its naval tradition has been known since the years of Homer, who mentions the participation of 30 ships of Kasos in the Trojan War (Iliad, verse 676). During the Ottoman Empire, Kasos experienced significant economic and demographic growth, which was related to the distinct privileged regime, with the result that in the 19th century Kasos played a leading role in seafaringof the time. The Κasiote captains were active in the Εastern Mediterranean and mainly in the region from Egypt to the Black Sea. Κasiote ships carried cargo from the ports of the Black Sea, the sea of Azov and from the river Danube all the way to the Eastern Mediterranean, Egypt, as well as to the Italian and French ports. They even reached the Atlantic, as far as England. It is noteworthy that in Kasos there were two shipyards, where boats and large sailing ships were built, mainly during the 18th century, but there was also a private mercantile school. The gradual development of the island’s naval power and economic prosperity (trade, piracy) during the 17th and 18th centuries, led to the creation of one of the most important island fleets in the Mediterranean, which, was well equipped, and at the disposal of the revolution from the beginning.
HEROIC ACTION – DESTRUCTION
From the beginning of the 19th century, the Kasiote fleet numbered about 100 merchant ships, which were later converted into warships for the needs of the Greek Struggle for Independence. “Themistoklis”, the flagship of Andreas Miaoulis, was one of the Kasiote ships that were used in the national uprising of Independence. By 1818 Kasos became a member of the Filiki Eteria. The sailors of Kasos played an important role in the Revolution of 1821, by interrupting supplies to the Turkish forces who were attempting to contain the Revolution in the Peloponnese. The role of the Kasiote ships in operations in Crete was also important, with their famous sea captains, Theodoros Kantaritzis, Markos Malliaraki, Hatzi Mavri and others.In 1821 the rich shipowners of Kasos donated their ships for the needs of the struggle. Kasos was the eastern vanguard of Crete and a very important control center of the Southeastern Aegean. Their 100 well equipped ships were considered a great threat by the Turks and that is why Mohammed Ali, the tyrant of Egypt, aimed to destroy the island. Spring, May 27th 1824. Kasos is attacked by the Egyptian fleet under Ismael Gibraltar with 45 ships and 4,000 troops under Hussein Pasha. In the following days the island was shelled heavily however they resisted bravely with their own guns. Then, on the night of June 7th, the Ottomans landed at the site of Antiperatos (southwest of Agia Marina) and the great massacre followed. The island was looted, set on fire and destroyed completely. In the period between the two attacks, the Kasiotes asked for the assistance of the “Respected Administration” asking for ammunition, gunpowder and bullets. There was no response however, with the result that Kasos finally succumbed to the harsh siege.
SUCCESSIVE CONQUESTS – MIGRATIONS
Kasos experienced many conquests and disasters. Romans, Byzantines and Venetians dominated the island from time to time. In 1315 it came under the control of the Venetian family of Cornaro, together with neighboring Karpathos, and was occupied by the Turks only in 1537, who granted self-government to its inhabitants. Already, then, the island had begun to grow rapidly with the creation of a large merchant fleet. For a long time, the island had been deserted, due to pirate raids and financial hardship. Kasos was mentioned as a deserted island by travelers of the 16th century. Nevertheless, it was re-inhabited as evidenced by the patriarchal documents of 1622. After the catastrophe, in 1824 the surviving people of Kasos fled to neighboring islands such as Naxos, Milos, Santorini and Amorgos, and returned to their island in about 1840 after the end of hostilities. There, they indulged in the art of shipbuilding, with the result that Kasos was considered one of the most important shipbuilding centers in the Eastern Mediterranean. In 1829 Kasos was temporarily under Greek rule. The Kasiotes who survived the disaster where gradually beginning to return to the island, whose economy was based on the few ships that remained. 1830: After the end of the Greek Revolution, with the establishment of the Greek state, Kasos, like the rest of the Dodecanese, returned to Ottoman rule in accordance with the terms of the London Protocol. 1843: The Kasiote merchant fleet numbered over 75 ships and in 1847 the island reported 7,500 inhabitants. 1859: Many Kasiotes migrate to Egypt to work on the construction of the Suez Canal. 1866: New wave of emigrants from Kasos to Egypt. In the decade it took to build the canal, three-quarters of the people of Kasos had moved to Suez (almost 5,000 people). 1890: The countdown for Kasiote sailboats begins, following the development of engine-powered ships. 1912: Kasos is occupied by the Italians. The population of the island was 6,700 and remained under Italian occupation until 1947 when it was integrated – on March 7th, 1948 – with the rest of the Dodecanese to Greece. 1914: World War II, strong Kasiote shipping has heavy losses in ships and manpower. 1919: Italy relinquishes its rights to the Dodecanese. 1923-1944: Second period of Italian occupation, the Italian occupation was succeeded in 1943 by the German occupation. 1948: The Dodecanese are liberated by the Italians and integrated into Greece on March 7th. The release is due to the long-standing activity of the Central Executive Committee of the Dodecanese Union, which was founded in 1923 in Alexandria. 2011: The population of Kasos, just 12,000 at its peak, is currently only about 1,080.
TODAY – MEMORY AND EFFECT OF REVOLUTIONARY ACTION
Remarkable is the decrease of the population of the island which during its prosperity, around the time of the Greek Revolution amounted to about 12,000 inhabitants. After the Catastrophe, and during the occupation of Kasos by the Italians in 1911 it had decreased to 6,700 but in 1917 only 1,850 inhabitants were counted as many had emigrated to free Greece and Egypt. In 1930 they numbered 1,200. The last official census of May 2011 showed that today the permanent inhabitants of the island do not exceed 1,000. The prosperity of the past is today replaced by adverse conditions forcing many residents to emigrate. Today most Kasiotes live far from their island, many of them in the US and Canada. Life on the island is hard for those who have remained. Kasos, like the other small remote islands of the Eastern Aegean, resists the stubbornness of the times, the state’s indifference and the incurable historical amnesia, living with its morals and traditions. The authentic island preserves in its place and landscape the memory of its revolutionary action and its naval tradition without surrendering to tourism.
Φοίβη Αίρις-Ασημακοπούλου
Αρχιτέκτων Μηχανικός Πολυτεχνείου Κρήτης, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο 2ο έτος του μεταπτυχιακού προγράμματος: ‘’Σχεδιασμός Αιχμής: Καινοτομία και Διεπιστημονικότητα στον σχεδιασμό’’ στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΑΠΘ. Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα κινούνται στην εικαστική και εννοιολογική-διαισθητική προσέγγιση του χώρου και στις σχέσεις ανάμεσα στη τέχνη και την αρχιτεκτονική, στο ψηφιακό και αναλογικό πεδίο.
Phoebe Ayris-Asimakopoulou Architectural Engineer Technical University of Crete, postgraduate student in the 2nd year of the postgraduate program: “Advanced Design: Innovation and Transdisciplinarity in Design” at the Aristotle University of Thessaloniki. My research interests move in the visual and conceptual-intuitive approach of space and in the relations between art and architecture, in the digital and analog field.