της Γωγώς Ελευθεράκη
Τόποι Νερού – Τόποι Επανάστασης: Παλίμψηστες αναγνώσεις των επαναστατικών οικισμών της ορεινής Αρκαδίας στους τόπους νερού στα Λαγκάδια
«Το παρόν στοιχειώνεται από το παρελθόν και το παρελθόν πλάθεται, επινοείται, επινοείται εκ νέου και ανασυσταίνεται από το παρόν».
Jan Assman (1997)
Τα Λαγκάδια είναι παραδοσιακός οικισμός της Αρκαδίας στην κεντρική Πελοπόννησο, χτισμένος αμφιθεατρικά σε απότομη πλαγιά του όρους Μαίναλο (μέγιστο ύψος 1980 μέτρα) στην περιοχή της Γορτυνίας. Το χωριό βρίσκεται στο πέρασμα που από την αρχαιότητα οδηγούσε από την Σπάρτη στην Αρχαία Ολυμπία και μπορούμε να πούμε ότι διατηρεί και σήμερα τη σημασία του, καθώς διασχίζεται, σε όλο το μήκος του, από την Οδό που οδηγεί από την Τρίπολη, μέσω Βυτίνας, στην αρχαία Ολυμπία και Πύργο, συνδέοντας την ανατολική Πελοπόννησο με το δυτικό τμήμα της.
Στον αγώνα ανεξαρτησίας του 1821, τα Λαγκάδια είχαν έντονη παρουσία, καθώς υπήρξαν η πατρίδα των Δεληγιανναίων. Μεγάλες καταστροφές και λεηλασίες υπέστη ο οικισμός τα χρόνια της επανάστασης, οι οποίες επηρέασαν την οικιστική εξέλιξή του. Η πρώτη έγινε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου το 1824, κι άλλες τρεις από τον Ιμπραήμ τα έτη 1825, 1826 και 1827.
Η οικογένεια των Δεληγιανναίων, μια από τις πλουσιότερες και ισχυρότερες οικογένειες της περιοχής, πρωτοστάτησε τόσο στην προετοιμασία όσο και στη διεξαγωγή του Αγώνα. Η οικογένεια αυτή αναδείκνυε επί πολλά χρόνια έναν από τους δυο μοραγιάννηδες (αρχηγούς των προεστών) που έδρευαν στην Τρίπολη. Ο μοραγιάννης Ιωάννης Δεληγιάννης δολοφονήθηκε άγρια από τους Τούρκους, το 1816, μέσα στο σπίτι του στα Λαγκάδια, ενώ το 1821 πέθανε και ο γιος του Θεοδωράκης από τα βασανιστήρια της φυλακής, λίγο μετά την άλωση της Τριπολιτσάς. Η ίδια οικογένεια έδωσε πολλούς αξιόλογους άνδρες, όπως τον οπλαρχηγό Κανέλλο Δεληγιάννη, αργότερα πρόεδρο της βουλής. Στο Ελληνικό κράτος, τα Λαγκάδια έδωσαν δυο πρωθυπουργούς, τον Θεόδωρο Π. Δεληγιάννη, αντίπαλο του Χαρίλαου Τρικούπη, που δολοφονήθηκε έξω από τη Βουλή το 1905, και τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Νικόλαο Π. Δεληγιάννη, που διενήργησε τις βουλευτικές εκλογές του 1895.
ΜΑΧΗ ΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ
29 Μαρτίου 1821
Η πρώτη νικηφόρος μάχη της Ελληνικής Επανάστασης
ΜΑΧΗ ΛΕΒΙΔΙΟΥ
14 Απριλίου 1821
Ο οπλαρχηγός Α. Στριφτόμπολας μαζί με τα εβδομήντα παλληκάρια του αντιμετώπισε την επίθεση 3.000 Τούρκων και τους κατατρόπωσε, πεθαίνοντας την ίδια μέρα.
ΜΑΧΗ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ
24 Απριλίου & 12-13 Μαΐου 1821
Μάχη αποφασιστικής σημασίας για την έκβαση της πολιορκίας της Τριπολιτσάς.
ΜΑΧΗ ΔΟΛΙΑΝΩΝ
18 Μαΐου 1821
Η μάχη των Δολιανών αύξησε το ηθικό των επαναστατών και άνοιξε το δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς.
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ
H «μπαρουταποθήκη του Έθνους»
ΠΙΑΝΑ
Η τροφοδοσία των Ελληνικών στρατοπέδων της επανάστασης.
ΑΛΩΣΗ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ
23 Σεπτεμβρίου 1821
Σημαντική στρατιωτική επιτυχία των επαναστατημένων Ελλήνων στην Πελοπόννησο, αλλά και ένα ιδιαίτερα μελανό σημείο.
ΜΑΧΗ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ
26 – 28 Ιουλίου 1822
Ιστορική νίκη των Ελλήνων επί των δυνάμεων του Δράμαλη.
Places of Water – Places of Revolution: Palimpsest readings of the revolutionary settlements of mountainous Arcadia in the water places in Lagadia
by Gogo Eleftheraki
“The present is haunted by the past and the past is shaped, invented, re-invented and reconstituted by the present.”
Jan Assman (1997)
Lagadia is a traditional settlement of Arcadia in the central Peloponnese, built amphitheatrically on a steep slope of Mount Mainalo (maximum height 1980 meters) in the area of Gortynia. The village is located in the passage that from antiquity led from Sparta to Ancient Olympia and we can say that it retains its importance till today, as it is crossed, along its entire length, by the Road that leads from Tripoli, through Vytina, to Ancient Olympia and Pyrgos, connecting the eastern Peloponnese with its western part.
In the Greek war of independence (1821), Lagadia had a strong presence, as it was the homeland of the Deliyiannis family. The settlement suffered great destruction and looting during the years of the revolution, which influenced its residential development. The first took place during the civil war in 1824 and three more by Ibrahim in 1825, 1826 and 1827.
The Deliyiannis family, one of the richest and strongest families in the area, took the lead in both the preparation and the conduct of the Greek War of independence (1821). For many years, one of the two “Morayiannis” (leaders of the provosts) who lived in Tripoli was member of this family. “Morayiannis” Ioannis Deliyiannis was savagely murdered by the Turks, in 1816, inside his house in Lagadia, while in 1821 his son Theodorakis also died from the torture of the prison, shortly after the fall of Tripolitsa. The same family gave many notable men, such as Chieftain Canellos Deliyiannis, later President of Parliament. Two Greek Prime Ministers, Theodoros P. Deliyiannis, an opponent of Charilaos Trikoupis, who was assassinated outside Parliament in 1905, and the Official Prime Minister Nikolaos P. Deliyiannis, who held his 1895 parliamentary elections were, also, from the same family from Lagadia.
BATTLE OF KARYTAINA
March 29, 1821
The first victorious battle of the Greek War of independence
BATTLE OF LEVIDI
April 14, 1821
Chieftain A. Striftombolas together with his seventy young men faced the attack of 3,000 Turks and defeated them, dying the same day.
BATTLE OF VALTETSI
24 April & 12-13 May, 1821
A decisive battle for the outcome of the siege of Tripoli.
BATTLE OF DOLIANA
May 18, 1821
The battle of Doliana increased the morale of the revolutionaries and paved the way for the fall of Tripoli.
DIMITSANA
The “gunpowder depot of the Nation”
PIANA
The supply of the Greek camps of the Revolution.
FALL OF TRIPOLITSA
September 23, 1821
Significant military success of the Greek revolutionaries in the Peloponnese, but also a very dark spot.
BATTLE OF DERVENAKIA
26 – 28 July 1822
Historic victory of the Greeks over the forces of Dramalis.
Γωγώ Ελευθεράκη
Η Γωγώ Ελευθεράκη έχει λάβει MΑrch Αρχιτεκτονική – Σχεδιασμός του Χώρου από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και MSc Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει, επίσης, Master’s στην Αρχιτεκτονική Τοπίου από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τώρα φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών: “Επιμέλεια Εκθέσεων: Θεωρητικές και Πρακτικές Προσεγγίσεις” στη Σχολή Καλών Τεχνών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Georgia Eleftheraki
Georgia Eleftheraki got Master’s in Architecture – Spatial Design, School of Architecture, National Technical University of Athens and Master’s in Environmental Management and Protection, Open University of Cyprus. She is, also, holder of Master’s in Landscape Architecture, Agricultural University of Athens and she is currently studying in the postgraduate program: “Curation: Theoretical and Practical Approaches”, School of Fine Arts, University of Ioannina.