της Κατερίνας Στυλιανέα
Η επίσημη Ιστορία, που είναι βασισμένη σε τεκμήρια, επιστημονική επεξεργασία πρωτογενούς υλικού, διασταυρώσεις μαρτυριών και ποικίλες πηγές όπως επιστολές, έγγραφα, καταγραφές ξένων περιηγητών κλπ, βρίθει αναφορών – τεκμηρίων της εξαιρετικής σημασίας που απέδιδαν οι εκτός Μάνης ενορχηστρωτές της Επανάστασης (Κολοκοτρώνης, Ρήγας Φεραίος, Φιλικοί, Ευρωπαίοι, ρωσική Αυλή), στην διασφάλιση της εμπλοκής των Μανιατών στον Αγώνα.
• Αναγνωρίζει την έμφαση που έδωσαν λίγο πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης, στην εσωτερική ειρήνευση στη Μάνη, στον προσυλυτισμό των αρχηγών των μεγάλων γενεών (Μαυρομιχαλαίοι, Γρηγοράκηδες, Τρουπάκηδες) από τους “Αποστόλους” της Φιλικής Εταιρίας και στη στράτευσή τους στην υπόθεση της εθνεγερσίας.
• Καταγράφει τη σημασία που απέδωσαν τόσο στην μύηση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη (από τον οποίο προσδοκούσαν την κινητοποίηση πολυάριθμου στρατιωτικού δυναμικού, πόρων και την προσέλκυση προυχόντων του Μοριά και συμμάχων από την Ευρώπη), και τη θερμή υποδοχή της υπογραφής του Πατριωτικού Συμφώνου μέσω του οποίου τα γένη της Μάνης συντάχθηκαν στον αγώνα για το “Γενικό Συμφέρον” της πατρίδας (1).
• Και μνημονεύει πόσο κρίσιμη για την οργάνωση της έναρξης της επανάστασης ήταν η αναγνώριση της ετοιμότητας των Μανιατών να συγκροτήσουν την πολεμική μηχανή που θα υποστήριζε τις επιχειρήσεις (Όταν ο Μαυρομιχάλης γίνεται από “Ηγεμών¨”, “αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού” η πολεμική μηχανή της Μάνης έχει στρατευθεί στον αγώνα).
Τα στοιχεία που συνθέτουν την ιδιαιτερότητα της συμμετοχής των Μανιατών στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα, μπορούν να αντληθούν τόσο μέσα από την επίσημη ιστορία, όσο όμως και από τους θρύλους, που στην παράδοση την οποία υπαγόρευσαν τα ομηρικά έπη, αναπαράγονται μέσα από τον συχνά έμμετρο, προφορικό λόγο. Πολύτιμα τεκμήρια αφηγήσεων της ιστορίας και μικροϊστορίας της Μάνης αναζητούνται έτσι στα έμμετρα κείμενα και τα μανιάτικα μοιρολόγια όπου διασώζονται πληροφορίες για τη συμβολή των Μανιατών στον αγώνα αλλά και ερμηνείες και τον ιδιαίτερο ρόλο τους.
Επιπλέον, η παρούσα μελέτη προσεγγίζει την ιδιαιτερότητα της Μάνης στην Επανάσταση του 1821 μέσα από δύο επίπεδα ανάγνωσης των σχετικών εδαφίων της ιστορίας και της προφορικής παράδοσης: Ένα επίπεδο ανάλυσης αφορά τον αυτοπροσδιορισμό των Μανιατών ως μιας ξεχωριστής ομάδας μέσα στο εθνικό, ιστορικό, φυλετικό σύνολο και ένα ακόμα προκύπτει από την αναγνώριση της ιδιαιτερότητας της Μάνης και των Μανιατών ως διακριτής -απομονωμένης χωρικά, ιδιαίτερης οικονομικά, ιδιόμορφης γλωσικά αλλά και θρησκευτικά- περιοχής και κοινότητας από τους άλλους Έλληνες, από τους κατακτητές, τους Φιλικούς, τους συμμάχους, τον κλήρο.
Ο προσδιορισμός της ιδιαίτερης Ταυτότητας -κατά την ερευνητική εμβάθυνση στο ιστορικό υλικό που αναφέρεται στην περιοχή, από την παλαιολιθική περίοδο (του Ταινάριου ανθρώπου) μέχρι την προϊστορική-ομηρική (Λαας), μέχρι την Βυζαντινή (ξεκινά με καθυστέρηση τον 10ο αιώνα έναντι της υπόλοιπης επικράτειας) και την προεπαναστατική (Ενετοκρατία, μεταναστεύσεις στη Μεσόγειο, Ορλωφικά) οδήγησε στην κατασκευή ενός λεξικού, κάποιων αλληλένδετων εννοιών που αποτυπώνουν την ιδιαιτερότητα της Μάνης. Κατά ενδιαφέροντα τρόπο οι εννοιολογικές τριάδες που σχηματίζονται ενώνονται με στοιχείο ΔΟΜΙΚΟ την ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ:
• Αυτοδικία-Γδικιωμός-Ήθη ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ,
• Οχυρός (οικισμός)-Ορμητήριο-Πύργος ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Πατριαρχία-Ιεραρχία-Γεροντική, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Πατρία-Φυλή-Συντροφιά, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Όπλα-Νίκη-Θάνατος, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Ηγεμονία-Καπετανάτο-Μπεηλίκι, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Συμμαχίες-Μεταναστεύσεις-Συναλλαγές, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Ταΰγετος/Ταίναρο-Λας-Ελ-Λάς ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Πόλεμος-Αίμα-Πειρατεία, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Πίστη-Μυστικισμός-Όρκος, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Γυναίκα-Μοιρολόι-Άδης ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Φόροι-Σπηλιά-Λάφυρα ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
• Αυτονομία-Ελευθερία-Επανάσταση ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Παράλληλα με την ιδιαίτερη τοπογραφία (προστασία από τον ορεινό όγκο του Ταΰγετου και αποκλειστική πρόσβαση μέσω των προστατευόμενης από τον πειρατικό στόλο θαλασσίων ορίων) η δομή της μανιάτικης οικογένειας (αυτάρκεια, ασφάλεια, δικτύωση) ορίζει την διασφάλιση της σχετικής οικονομικής αυτάρκειας της περιοχής, την ιδιαίτερη διοικητική οργάνωση μέσα στον οθωμανικό περίγυρο, την εξέλιξη των Μανιατών σε μία οπλισμένη και ετοιμοπόλεμη “φυλή”, ακόμα και την εξοικείωση με την πυρηνική ενότητα, οργάνωση και πειθαρχία που απαιτούσε η ανάληψη του επαναστατικού εγχειρήματος.
Αυτή η διαπίστωση υπαγόρευσε και το βασικό μεθοδολογικό εργαλείο της παρούσας εργασίας: Η συμβολή των Μανιατών στον Αγώνα του 1821 εξετάστηκε ως σύνθεση κεφαλαίων μικροϊστορίας των μεγαλύτερων και μικρότερων οικογενειών της Μάνης, που παραμερίζοντας αιώνες αιματηρών εσωτερικών ανταγωνισμών και αντιπαραθέσεων, ενώθηκαν υπό έναν έναν όρκο -ταν ή επί τας- και μία σημαία με σύνθημα τη “νίκη”, που θα χάρασσε το όνομά τους στις λαμπρές σελίδες της ιστορίας του εθνικού χώρου (Ελλάς) που στη συλλογική συνείδηση των Μανιατών, (στρεβλή ή ανυπόστατη, δεν εξετάζεται στην παρούσα), έχει στη ρίζα της τον δικό τους ιδιαίτερο τόπο (Λας στον Παυσανία, Λαας στον Όμηρο (2)). Αλλά και η “από στόμα σε στόμα” αναπαραγωγή της ιστορίας του αγώνα μέσα από μοιρολόγια και έμμετρες αφηγήσεις εστιάζει στους πρωταγωνιστές και στις οικογένειές τους. Και αυτό ήταν το δεύτερο μεθοδολογικό εργαλείο της μελέτης: η αναφορά στις πηγές της προφορικής παράδοσης, στα μανιάτικα μοιρολόγια.
Επιστρέφοντας στις επίσημες πηγές, από τα εθνικά αρχεία (3) αντλήθηκαν στοιχεία για το σύνολο των οικογενειών της Μάνης που συμμετείχαν στον Αγώνα. Τα οικογενειακά ονόματα αντιπροσωπεύουν και αντιστοιχίζονται στους τόπους, τους 96 οχυρούς οικισμούς των Μανιατών που επάνδρωσαν την πολεμική μηχανή της επανάστασης. Ταξινομούνται σε πολυεπίπεδους χάρτες στους οποίους αποτυπώνονται τα γένη (γραμμή αίματος), τα όρια των μπεηλικίων, πατριών και καπετανάτων (σφαίρες διοίκησης) και τελικά οι τόποι καταγωγής του συνόλου των Μανιατών αξιωματικών και οπλιτών που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις του απελευθερωτικού αγώνα. Οι τόποι χαρτογραφούνται με τα κοινά τους χαρακτηριστικά (π.χ. οχυρό, πέτρα, απομόνωση, ήθη) αλλά και τις διαφοροποιητικές τους ιδιαιτερότητες (προσηλιακοί, αποσκιαδεροί οικισμοί, πειρατικά λιμάνια, μεταξοπαραγωγικά χωριά, έξω και μέσα Μάνη, εξωτερικές δικτυώσεις – Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Σαρακηνοί, Αιγαιοπελαγίτες, κλπ), αυτών που χαρακτηρίζουν τις αρχιτεκτονικές μορφές περιλαμβανομένων.
Σε συσχέτιση με την επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην μανιάτικη ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, αλλά και ως ξεχωριστή επισήμανση, η μελέτη της μανιάτικης ιδιαιτερότητας στην Επανάσταση του 1821 δεν θα μπορούσε να παραλείψει μία ειδική αναφορά στο ρόλο της γυναίκας. Της Μανιάτισσας, που ως κόρη, “γριά” (συζύγος) ή μάνα, αναδιατυπώνει το επαναστατικό σύνθημα (ταν ή επί τας), που ως μοιρολογίστρα “ποιήτρια” του έπους ορίζει τις αξίες του αγώνα στο ίδιο μοτίβο με την αρχαία Σπαρτιάτισσα, (“Χαλάλι του ο θάνατος, γιατί λευτέρωσε λαό!”), που γίνεται αγωνίστρια του Διρού σε ένα από τα σπάνια κεφάλαια της επανάστασης με ηρωήδες απλές γυναίκες.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1. Τόμπρος Νικόλαος Φ., Η πορεία της Φιλικής Εταιρείας στη Μεσσηνία και τα μέλη της”, Τεκμηριωτικές αναζητήσεις στο αρχείο Μ. Φερέτος, ΚΘ΄ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009.
2. Ο Όμηρος προσφέρει την πρώτη ίσως αναφορά στην Λάαν (Λας στον Παυσανία) τον τόπο της πέτρας που σμήλεψε την ιδιαιτερότητα των Ελευθερολακώνων (Μανιατών) που τον κατοίκησαν.
3. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Χειρογράφων και Ομοιοτύπων της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος, Αρχείο Αγωνιστών Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος (Α. Α. Ε. Β. Ε.), πρακτικά επιτροπών αξιολόγησης της προσφοράς των αγωνιστών του 1821, Λακωνική Φάλαγγα-Οθωνικό αρχείο, Υπ. Στρατιωτικών Μ/Α, όπως καταγράφηκαν και ταξινομήθηκαν με βάση τον τόπο καταγωγής από την Εταιρία Λακωνικών Σπουδών “Μανιάτες Αξιωματικοί και οπλίτες στην Επανάσταση του 1821”, Τετράδια, Ιστορία της Μάνης, έγγραφο 5e http://www.etlasp.gr/meletes/81-meletes/110-tetradia-istorias-ths-manhs
ΠΗΓΕΣ:
Τετράδια, Ιστορία της Μάνης, Εταιρία Λακωνικών Σπουδών, http://www.etlasp.gr/meletes/81-meletes/110-tetradia-istorias-ths-manhs
Καπετανάκη, Γ. Στ., Η Μάνη στη δεύτερη Τουρκοκρατίας (1715-1821), εκδ. Αδούλωτη Μάνη, 2011
Καπετανάκη, Γ. Στ., ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, Οι Μανιάτες στην Επανάσταση του 1821, Λακωνικαι Σπουδαί, Περιοδικόν Σύγγραμμα Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών, Τ. 18, ΑΘΗΝΑ 2015
Βλασίδη, Βλάση, Η Φιλική Εταιρεία και η Επανάσταση του 1821, www.army.gr/…/…/epitheorisi/200802_Η%20ΦΙΛΙΚΗ%20ΕΤΑΙΡΕΙΑ.pdf
Η Γυναίκα στη Μάνη Τετράδια, Ιστορία της Μάνης, Εταιρία Λακωνικών Σπουδών, Τ.6
Καλαποθαράκου, Ν., ΜΑΝΗ: Φωτεινός και Ελεύθερος τόπος στο Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ ΣΤΑ OΡΛΩΦΙΚΑ (ΡΩΣOΤOΥΡΚΙΚOΣ ΠOΛΕΜOΣ) manivoice.gr/content/η-εμπλοκη-τησ-μανησ-στα-oρλωφικα-ρωσoτoυρκικoσ-πoλεμoσ-
Καπετανάκη , Στ., Οι Χρηστέοι του 1821 από τον Άγιο Δημήτριο Λεύκτρου, Λακωνικαι Σπουδαί, Περιοδικόν Σύγγραμμα Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών, Τ. 19, ΑΘΗΝΑ 2015
Τόμπρος Νικ., Η Μεσσηνία σε επαναστατική τροχιά, 1766-1828, https://www.academia.edu/4971226/Η_Μεσσηνία_σε_επαναστατική_τροχιά_1766_1828_
Stephanopoli, Ν., Stephanopoli, D., Ταξίδι στην. Ελλάδα κατά τα χρόνια 1797 κι 1798: Μάνη-Ήπειρος, Ξένοι περιηγητές στον ελληνικό χώρο, εκδ. Τολίδη, 1974
Θεοδοσίου, Στρ., Μάνη και Επανάσταση του 1821, περιοδικό Αέροπος, τ.48
Καλογεράκου, Π., Η κήρυξη της επανάστασης στη Μάνη, 17 Μαρτίου 1821, εκδ. Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού
Σαϊσανάς, Β., Οι προύχοντες της Πελοποννήσου στα ορλωφικά και πριν το 1821, Μεταπτυχιακή εργασία, ΕΚΠΑ, Μεταπτυχιακό σεμινάριο : Η Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι βαλκανικοί λαοί, τέλη 18ου -αρχές 19ου αιώνα: κρίσεις, πολιτικές ανατροπές, ανταρσίες και εξεγέρσεις, Αθήνα 2016
Γιαννακοδήμου, Κ., ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ και ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ Διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος, 2020
Νίκα, Π., Μεσσηνία: Από τα χρόνια της τουρκοκρατίας στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, Διατριβή μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, Πανεποιστήμιο Πελοποννήσου, Καλαμάτα, 2020.
Διαδικτυακές πηγές φωτογραφικού και αρχειακού υλικού:
http://maniatika.wordpress.com
https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com
Mani’s unique role in the Independence
Official Historiography, based on evidence, scientific elaboration and interpretation of various original sources such as letters, documents, records, narrates of foreign travelers, etc., is full of references to the significance of involving Mani’s men in idea of the Independence uprising, acknowledged by the revolt coordinators outside the area (Kolokotronis, Rigas Ferraeos, the secret revolutionary society Filiki Eteria, European Great Powers, the Russian Imperial Court). In particular there are records:
- Citing the emphasis given to promoting the reconciliation of clans within Mani (Mavromichalis, Gregorakis and Troupakis families), just before the revolutionary outbreak, to the enrollment of Mani’s leaders in the ranks of the Filiki Eteria and to their engagement to the national cause.
- Depicting the warm welcome to the ranks of Filiki Etairia of Mani’s pre-revolutionary local leader Petrobeis Mavromichalis -who was expected to raise funds, mobilize armed men and exert his influence on other Peloponnese local leaders as well as European masters; particularly momentous was the reception of the signing of an agreement on conciliation and joint preparation by all Mani leaders, at Kitries, in October 1819(1).
- Underlining the crucial value to the preparation of the Uprising planning, of a body of Mani’s “experienced, hardened warriors” in full readiness to assemble the militia force that would support the operations. This fighting body was set under Mavromichalis command as soon as the local leader (Hegemon) was named “commander-in-chief of the Spartan and Messinian army” i.e., the revolutionary military arm (on March 24, 1821, in. Kalamata)
The elements underlining the special role of the Mani people (Maniates) participation in the national liberation struggle can be detected both through the official history, but mainly in the legends that, in a tradition dictated by the Homeric epics, are reproduced through folklore verses. Valuable items of narratives of the history and microhistory of Mani are thus recorded in the lines of Mani’s laments (Moirologia) where clues are given regarding the overall contribution of the Mani’s men in the struggle, besides acknowledgment of individuals’ special roles. This study approaches the uniqueness of Mani’s role in the 1821 Uprising through two levels of reviewing relevant narratives of history and oral tradition: One level of analysis focuses on the Maniates’ self-perception as a separate group within the national, historical, racial blend and another emerges from the recognition of the uniqueness of Mani and its people as a distinct, spatially isolated, economically exceptional, but also linguistically and religiously diverse, region and community, by the rest of the Greeks and the foreigners, by the conquerors, the allies, the clergy, the Filiki Etairia leaders.
Tracing Mani’s special identity aspects -through review of historical material focusing on the area, from the Paleolithic era (of the Tenaron man) to the prehistoric-Homeric (Laas), the Orthodox Byzantine (comes delayed in the 10th century compared to the rest of the territory) and the pre-revolutionary (Venetian rule, migration flows in the Mediterranean, Orlov Revolt) periods, led to the composition of an index of some interrelated terms and concepts that capture the uniqueness of the isolated land and its population. In a way, a few conceptual triads are formed that are all interrelated under a common structural element; the FAMILY (clan):
- Honor – Values – Tradition, FAMILY
- Self-retribution – Vengeance (vendetta) – Moral Principles, FAMILY,
- Fortress – stronghold – citadel FAMILY
- Patriarchy – Hierarchy – Gerontikoi (Gerontocracy or Elders’ rule), FAMILY
- Patrilineality (male line) – Race – Fraternity, FAMILY
- Weapons – Victory – Death, FAMILY
- Hegemony – Captainate – Beylik (ottoman chieftain), FAMILY
- Alliances – Migrations – Transactions (commerce), FAMILY
- Taygetos (mount)/ Tainaro (cape) – Laas (ancient name of the peninsula) Las-Hellas FAMILY
- War – Blood – Piracy, FAMILY
- Faith – Confidentiality (mysticism) – Oath, FAMILY
- Woman – Lament (Moiroloi) – Hades (underworld), FAMILY
- Taxation – Cave – Loot, FAMILY
- Autonomy – Freedom – Independence rising, FAMILY
Along with the special topography (protection provided by inaccessible mountain Taygetos that left eager invaders only the option of sea access through routes that on the other hand were guarded by Mani’s pirate fleet), the social structure of the Mani (family, self-reliance, security, networking) and its special administrative arrangement within the Ottoman empire, as the base of the relative economic autonomy of the area, led to the evolution of the Mani people into a heavily armed and war-ready “tribe”, acquainted with the discipline and organization required to undertake the martial operations.
The above perception dictated the methodological tools of the present work: The contribution of Mani to the Struggle of 1821 was examined as a synthesis of micro-historical moments of larger and smaller Mani families which, after centuries of bloody internal rivalries and controversies, were united under one oath depicted by an ancient spartan dictum -“tan I epi tas”- (meaning “bring back your shield or be brought back lying on it”) and one cross baring flag with the pledge “victory or death”; Either victory or death would engrave their name in the brilliant pages of history of the nation (Hellas) which in the collective consciousness of the Mani people, is rooted their own special place, containing their acronym Las (in Pausanias), Laas (in Homer) (2). But also, the “word of mouth” focuses on the local heroes and their families reproducing the national uprising history through epic tales. And this was the second methodological tool of the study: the reference to sources of oral tradition, mainly the laments of Mani.
Going back to official historic records, data was drawn by the national archives (3) regarding all Mani’s clans and families that took part in the Liberation struggle.
Family names are matched to the particular region they originate from, the 96 fortified settlements of the Mani people who became one fighting machine in the revolutionary framework. Multiple charts displaying the Clans (blood line), the Beylik and Captainate territories, and finally the birthplaces of Mani’s officers and simple fighters that participated in the liberation struggle. The places are outlined according to features they share (environmental, isolation, values and customs etc) as well as the one distinguishing particular district (eastern – western Taygetos side settlements, pirate ports, silk productive villages, “inner” or “outer” Mani, external networking with French, Venetian, Russians, Saracens, Aegean populations etc), including features regarding their respective architectural forms.
Related to our focus of interest on the Mani FAMILY, but also as a separate point, the study on Mani’s exceptional role in the 1821 Uprise could not ignore the special role of women. Maniatissa, who as a daughter, “gria” (meaning old woman but referring to wife) or mother, becomes through her lament the epic “poet” of the struggle, reviving an ancient dictum to the revolutionary claim (victory or death) and proclaiming its values in the same motif as the ancient Spartan woman (“death is welcome, for whom liberated people!”). Last but not least the women of Mani should be remembered as the actual heroins in the single incident during the uprising, where an ordinary female population actually fought a battle, when in the absence of men, they took up their sickles and slaughtered the invaders defending their homeland, in the Diros battle.
REFERENCES
1. Tompbros Nikolaos F., “The course of the Filiki Etairia in Messinia and its members”, Documentary searches in the archives Μ. Phaeretos, 29th PANHELLENIC HISTORICAL CONFERENCE, HELLENIC HISTORICAL SOCIETY , THESSALONIKI 2009.
2. Homer offers perhaps the first reference to Laas (Lasin Pafsanias) the place of the ‘stone’, that carved the idiosyncrasy of the Eleftherolakones (Maniates) that inhabited the place.
3. General State Archives, National Library of Greece Archive of Manuscripts and Copies, National Library of Greece Archive of Fighters (Α.Α.Ε.Β.Ε.), Minutes of the evaluation committees on the contribution of the 1821 fighters, Laconic Phalanx-King Otto archive, Ministry of the Military Μ/Α, as recorded and classified based on places of origin, by the Society of Laconic Studies, in “Mani Officers and hoplites in the Revolution of 1821”, Notebooks, History of Mani, document 5e http://www.etlasp.gr/meletes/81-meletes/110-tetradia-istorias-ths-manhs
SOURCES:
Notebooks, History of Mani, Society for Laconic Studies, http://www.etlasp.gr/meletes/81-meletes/110-tetradia-istorias-ths-manhs
Kapetanaki, G. St., “Mani in the second Turkish occupation (1715-1821)”, published by Adouloti Mani, 2011
Kapetanaki, G. St., Chairman of the Society of Laconic Studies, “The Maniates in the Revolution of 1821”, Laconic Studies, Periodical Edition of the Society of Laconic Studies, Vol. 18, ATHENS 2015
Vlasidi, Vlasi, “The Filiki Etairia Society and the Revolution of 1821”, www.army.gr/…/…/epitheorisi/200802_Η%20ΦΙΛΙΚΗ%20ΕΤΑΙΡΕΙΑ.pdf
The Woman in Mani, Notebooks, History of Mani, Society for Laconic Studies, Vol.6
Kalapotharakou, N., “MANI: Bright and Free place” in THE INVOLVEMENT OF MANI IN ORLOFICS (RUSSIAN-WAR), manivoice.gr/content/η-εμπλοκη-τησ-μανησ-στα-oρλωφικα-ρωσoτoυρκικoσ-πoλεμoσ-
Kapetanaki, St., “The Christeas Family of 1821 from Agios Dimitrios of Lefktro”, Laconic Studies, Periodical Book of the Society of Laconic Studies, Vol. 19, ATHENS 2015
Tombros Nik., “Messinia on revolutionary track, 1766-1828”, https://www.academia.edu/4971226/Η_Μεσσηνία_σε_επαναστατική_τροχιά_1766_1828_
Stephanopoli, Ν., Stephanopoli, D., “Travel to Greece during the years 1797 and 1798: Mani-Epirus ”, Foreign travelers in Greece, published by Tolidis, 1974
Theodosiou, Str., “Mani and the Revolution of 1821”, Aeropos magazine, vol.48
Kalogerakou, P., “The Declaration of the Revolution in Mani, March 17, 1821”, published by the Directorate of Army History
Saisanas, V., “The chieftains of the Peloponnese in the Orlof uprise and before 1821”, Postgraduate thesis, EKPA, Postgraduate seminar: The Ottoman Empire and the Balkan peoples, late 18th – early 19th century: crises, political upheavals, uprisings, Athens 2016
Giannakodimou, K., “WOMEN AND THE LAMENTS IN THE AREA OF MANI” Diploma Thesis, University of the Aegean, Rhodes, 2020
Nika, P., “Messinia: From the Turkish rule era of to the free Greek state”, Postgraduate thesis, University of Peloponnese, Kalamata, 2020
Online sources of photographic and archival material:
https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com
https://el.wikipedia.org/wiki/
Κατερίνα Στυλιανέα
Διεθνολόγος, Πτυχίο Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σπουδών, Πάντειο Πανεπιστήμιο (1992), Master of Philosophy (MPhil) – International Relations and Strategic Studies / Defence Economics, Πανεπιστήμιο του Aberdeen, Kings College, Center for Defence Studies (1994) – Έρευνα στα Οικονομικά της Άμυνας (Defence Economics) (διατριβή με τίτλο “Building the European Defence Community” για τη συνεργασία των χωρών μελών της EE στους τομείς Ασφάλειας και Άμυνας με προοπτική σταδιακής ανάπτυξης μιας Κοινής Ευρωπαϊκής Αμυντικής Πολιτικής. Yπό την εποπτεία του διευθυντή του Κέντρου Αμυντικών Σπουδών, καθηγητή David Greenwood). Αναγνώριση ισοτιμίας Προδιδακτορικού Master ειδίκευσης από ΔΙΚΑΤΣΑ. Πιστοποίηση εκπαίδευσης στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας CMI (2013). Άδεια Επάρκειας Διδασκαλίας Αγγλικής Γλώσσας. Πιστοποίηση ECDL (ΗΥ). Φοιτήτρια (κατατακτήριες 2018), Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Δημοσιογράφος από το 1988, τακτικό μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ), σήμερα στην Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης (Επικοινωνιακή Διαχείριση Κρίσεων/Διεύθυνση Ενημέρωσης). Στέλεχος εφημερίδων ως Διευθύντρια (Εφημερίδα «City Press», έως το 2005), Διευθύντρια Σύνταξης (Εφημερίδα «Ταυτότητα»), Αρχισυντάκτρια (Εφημερίδες «Ελεύθερος Τύπος» και «Τύπος της Κυριακής», έως το 2003). Εξειδίκευση στην αρθρογραφία και ανάλυση Διεθνών – Διεθνών Οικονομικών – Επιστημονικών θεμάτων (εφημερίδες, «Μεσημβρινή» 1988-90, «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής» 1994-2003, «Εξπρές» 2010-15, «Δημοκρατία» 2015-17). Διευθύντρια Γραφείου Τύπου Πρωθυπουργού (Υπηρεσιακή κυβέρνηση, 2015), στέλεχος Γραφείου Τύπου Κυβερνητικού Εκπροσώπου (2015). Εκπρόσωπος Τύπου Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (2012-2014). Σύνδεσμος Επικοινωνίας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, αρμόδια για θέματα Πολιτικής Προστασίας στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (α’ εξάμηνο 2014). Πολυετής υπηρεσία (1996-2018) σε Γραφεία Τύπου ως Δημοσιογράφος και Σύμβουλος Επικοινωνίας (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, Πρεσβεία Ισπανίας στην Αθήνα, Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού, Νέα Δημοκρατία, Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής»). Διευθύντρια του Κέντρου Γλωσσικών Υπηρεσιών στο Βασικό Κέντρο Τύπου των Ολυμπιακών Αγώνων (Main Press Center) «Αθήνα 2004». Διευθύντρια Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων – Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας «Prometheus EU 2014». stylianea@gmail.com, katerinastylianea@yahoo.com
Katerina Stylianea
Bachelor in Political Science and International Studies, Pandeion University of Athens, (1992), Master of Philosophy (MPhil) – International Relations and Strategic Studies / Defence Economics, University ofAberdeen, Kings College, Center for Defence Studies (1994) – Pre-PHD research in the field of Defence Economics (thesis titled “Building the European Defence Community” on the cooperation of European Community member states in the fields of security and defence under the prospect of establishing a Common European Defence Policy. Supervised by the Def.St. Center, Professor David Greenwood). Training certification by the European Civil Protection Mechanism Programme – CMI (2013). English Language Teaching Permit. Computer Skills Qualification – ECDL. Student (since 2018), School of Architectural Engineering, University of Thessaly. Journalist since 1988, full member of the Athens Journalists Association (ΕΣΗΕΑ), today employed at the General Secretariat for Press and Communication of the Government General Secretariat (expert filedQ Communication Crisis Managment, Επικοινωνιακή Διαχείριση Κρίσεων/Information Directorate). Executive staff in newspapers as Director (Athen’s Daily «City Press», until 2005), Editorial Director (Weekly Newspaper «Taftotita»), Editor-in-Chief (Daily Newspaper «Eleftheros Typos» and Sunday Newspaper «Typos tis Kyriakis», until 2003). Specialization in Analysis of International – International Economic – Scientific Affairs and Columnist (newspapers, «Mesimvrini» 1988-90, «Typos tis Kyriakis» 1994-2003, «Express» 2010-15, «Democratia» 2015-17). Head of Prime-minister’s Press Office Γραφείου Τύπου Πρωθυπουργού (transitional government, 2015), head of Government Spokeswoman Press Office (2015). Representative for the Civil Protection General Secretariat (2012-2014). Ministry of Public Order and Citizen Protection, Press Delegate on Civil Protection, during the Hellenic Presidency of the Council of the European Union (1st semester 2014). Long professional experience (1996-2018) in Press Offices as Journalist and Communication consultant (Hellenic Aerospace Industry, Spain’s Embassy in Athens, Hellenic Manpower Employment Organization, New Democracy political party, Institute for Democracy «Konstantinos Karamanlis»). Head of Language Services in the Athens Olympic Games Main Press Center, «Athens 2004». Communication and Public Relations Director – European Union Civil Protection Programme «Prometheus EU 2014».